آنچه باید در باره مد و مدگرایی و فشن بدانیم
امروزه مد و مدگرایی بخش وسیعی از زندگی روزمره انسانها را به خود اختصاص داده است. خانم ها از مد و مدگرایی لذت زیادی می برند و برای مد روز اهمیتی ویژه ای قائل می شوند. تا همیشه شیک پوش و آراسته به نظر بیایند. آقایان نیز به این نتیجه رسیده اند که پیروی از مد روز می تواند. نقش بسیار مهمی را در زندگی فردی، اجتماعی و حتی شغلی آن ها ایفا کند. مد تنها سبک پوشش شما نیست بلکه شما باید به روز باشید و اطلاع کاملی از اینکه در حال حاضر چه نوع پوششی دارای امتیاز بیشتری است داشته باشید. باید بدانید چه نوع لباسی جدید است و کدامیک قدیمی. چه نوع لباسی جاذبه شما را بیشتر کرده و باعث می شود در نظر خانم ها تیپ مردانه تری داشته باشید ویا برعکس در دید آقایان به اندازه کافی جذاب به نظر می رسید؟باید پذیرفت که «مدگرایی» یکی از معضلاتی است که در دوران کنونی گریبان گیر بشریت به خصوص کشورهای جهان سوم و در حال توسعه همچون ایران شده است و در این میان هیچ گروهی به اندازه جوانان به پرستش مد علاقه نشان نمی دهند.
جوانان از هر طبقه و هر شأن و منزلت اجتماعی که باشند با دقت و وسواس زیاد، چشم به راه مدهای جدید هستند تا با تمام وجود، به قول خودشان تمام زندگی شان را «به روز» کنند. این که گفته شد «با تمام وجود» و «تمام زندگی»، منظور این است که این پیروی بی چون و چرا، هیچ حد و مرزی نمی شناسد و اکنون شاهد سرایت «تبعیت تمام و کمال از مد»، به تمام جنبه های زندگی نسل سومی های کشورمان هستیم، از رنگ و نوع لباس گرفته که اکثرا مدگرایی را در لباس و امثال آن می دانیم تا نوع گفتار روزمره و محاوره و معاشرت های اجتماعی و حتی طرز راه رفتن و غذا خوردن.
اما تا به حال با خود فکر کرده ایم که چرا برخی از جوانان (شاید هم بتوانیم بگوییم اکثرا) تمایل زیادی به مدگرایی از خود نشان می دهند؟ شاید بهتر باشد برای درک این موضوع به مقاله “آنچه باید در باره مد و مدگرایی و فشن بدانیم بپردازیم”.
مدگرایی یا مدپرستی مسئله این است
شاید بخشی از دلایل بروز این پدیده را بتوانیم در بحث های روانشناسی و مقتضیات سنی و شور و حال جوانی مدپرستان جستجو کنیم ، به عبارت دیگر این قشر از جامعه به شدت نیاز دارند، دیده شود و همه به آنها توجه کنند.
متاسفانه در شرایطی که انواع و اقسام تحقیرها نسبت به جوانان روا می داریم ، می توان گفت که این دلیل به خودی خود می تواند علت محکمی برای این معلول اجتماعی به شمار برود.
مدگرایی ذهنی
ظاهرا این تمام مسئله نیست چرا که موج مدگرایی به حوزه های ظاهری زندگی ختم نمی شود بلکه به افکار و اندیشه ها و حتی خلق آثار ذهنی مردم به خصوص جوانان، وارد شده است. گویی این یک مسئله جهانی است و صرفا به جامعه ای مثل ایران ارتباط ندارد.
مدگرایی و جهانی سازی
به نظر می رسد مدگرایی غیرظاهری یا به عبارت دیگر، پیروی از مدهای فکری و هنری و … ، در دنیای امروز سازمان یافته تر از گذشته است و صرفا به یک یا چند کشور همجوار یا دارای وجوه مشترک اختصاص نمی یا بد.
درک این واقعیت ناخودآگاه، ذهن را به سمت پدیده جهانی سازی سوق می دهد که یکی از ارکان جهانی سازی، یکسان سازی انسان های تمام نقاط جهان است، به طوری که کره زمین به مثابه یک دهکده کوچک عمل می کند و مد جدید به سرعت به تمام بخش های دهکده انتقال می یابد و نهایتا فرهنگی در این دهکده جهانی مد می شود که همه باید از مد جدید پیروی کنند.
در این مقوله هم نقش جوانان پررنگ تر از سایرین به چشم می خورد چرا که همواره انتظار بر این بوده که خلاقیت و کارها و افکار نو، از اذهان جوان سرچشمه گیرد اما این گونه که مشاهده می شود مجریان نظریه یکپارچه سازی جهان به خوبی در حال انجام وظیفه هستند زیرا ظاهرا هر چه می گذرد، چشمه ذوق و خلاقیت بشری، بیش از پیش رو به زوال و افول می رود.
به راستی چرا جهان باید یکپارچه شود که به دنبال آن یکسان سازی ظاهر و باطن همه انسان ها، از طریق رواج مدهای مختلف و البته رواج فرهنگ مد شده پیروی از مد، در دستور کار قرار گیرد؟
طبق تعاریف بانیان نظریه جهانی سازی، «یک نظام جهانی، نظامی اجتماعی است که مرزها، ساختارها، گروه های عضو، قواعد مشروعیت و پیوستگی های خاص خود را دارد. قبایل، جوامع یا حتی دولت – ملت ها، نظام های فراگیر و کاملی نیستند، زیرا از لحاظ اقتصاد و معیشت نیازمند به نظام های دیگرمی باشند.
از نظر ایشان در قرون جدید، نظام جهانی تنها سیستم کامل اجتماعی است که می تواند مورد توجه قرار گیرد و این سیستم نتیجه پیدایش و گسترش نظام سرمایه داری است. در واقع جهانی شدن به همین گسترش جهانی و جهان شمولی نظام سرمایه داری با ساختارهای مختلف سودمحور اطلاق می گردد .
عملکرد تمامی این ساختارها در نهایت به انباشت بیشتر و مداوم سرمایه در مرکز نظام جهانی منتهی می شود.
از این رو تفکیک مسائل سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی به داخلی و خارجی است زیرا در نظام جهانی سرمایه داری همه ساختارها به هم گره خورده و همگی با توجه به کارکرد آن در درون نظام جهانی شکل گرفته اند و همگی اجزای یک سیستم سرمایه داری جهانی محسوب می شوند. جوهر این نظام، استثمار جهان به وسیله جوامع مرکز است. ممکن است به برخی از جوامع نیمه توسعه یافته و توسعه نیافته در جریان این استثمار بهره ای برسد، اما این بهره ها از ماهیت استثمارگرایانه نظام جهانی نمی کاهد .
فرآیند جهانی شدن چیزی جز جهان شمولی سرمایه داری نیست. در این جهان یکپارچه هویت های فرهنگی و سیاسی همچنان وجود دارد ولی الزامات اقتصادی آنها را به هم پیوند زده است. گرچه جهانی شدن همه چیز را متحول ساخته است، همچون کاهش حاکمیت دولت ها، از بین رفتن توانایی همگان برای مقاومت در برابر قواعد بازار و البته موضوع مورد بحث ما یعنی ابطال امکان انسان برای خودمختاری فرهنگی و زیر سوال رفتن جدی ثبات تمامی هویت های بشری، ولی پدیده جهانی سازی به هیچ عنوان موضوع جدیدی نیست بلکه در دنیای امروز با توجه به نیاز بیش از پیش سرمایه داری و اطلاع کارشناس حلقه به گوش این نظام، از وجود تضادهای آشکار در سرمایه داری، با سرعت روزافزونی در حال اجراست.
در واقع سرمایه داری جهانی می کوشد تا از این راه با از بین بردن تمام فرهنگ ها، هویت ملل، خلاقیت ها، آزادی های فکری و ایجاد مدهای جهانی، اولاً سراسر جهان را به بازاری برای فروش کالاهای مختلف تبدیل کند و ثانیا با رواج مدهای فرهنگی از تولد و شیوع افکار ضد سرمایه داری وحامل جهانی بهتر، جلوگیری به عمل آورد. “آنچه باید در باره مد و مدگرایی و فشن بدانیم”
تعاریف مد و مدگرایی
تعاریف گوناگونی برای مد و مد گرایی ارائه شده است. مانند:
1- مدها الگوهای فرهنگی‌ای هستند که توسط بخشی از جامعه، پذیرفته می‌شوند و دارای یک دوره زمانی نسبتاً کوتاه‌اند، سپس فراموش می‌شوند.
2- مدگرایی آن است که فرد، سبک لباس پوشیدن و طرز زندگی و رفتار خود را طبق آخرین الگوها تنظیم کند و به محض آن که الگوی جدیدی در جامعه رواج یافت، از آن یکی پیروی نماید.
3- مد رایج شدن شیوه‌ای از زینت در ابعاد مختلف زندگی است. مانند طرز لباس پوشیدن، طرز آرایش، و ….
با اندکی دقت پی می‌بریم که مد به جنبه زینت و تجمّل زندگی یا به عبارت دیگر به جنبه زیبا شناختی زندگی انسان مربوط می‌شود. برای مثال لباس کارکردهای گوناگون دارد از جمله حفظ از سرما و گرما و … که یکی از آنها جنبه زینت بودن آن است. مد دقیقاً به این بُعد مربوط می‌شود. مد و مد گرایی که غالباً ریشه در زیبایی جویی و تنوع طلبی دارد، اگر در چهارچوپ موازین شرعی و عرفی باشد و اگر مورد تأیید عقل باشد، اشکالی ندارد، بلکه نیک و پسندیده ارزیابی می گردد. اما اگر ناشی از تقلید کورکورانه و میمون وار از بیگانگان باشد، بسیار مذموم و منفی ارزیابی می شود که در شأن انسانهای کمال یافته و فرهیخته نیست.
سیرت زیبا یا لباس زیبا ؟
هنوز هم عده اندکی مخالف مد و مدگرایی هستند. آنها باوردارند که تنها سیرت و باطن افراد مهم است نه ظاهر و لباس آنها . اما همه ما می دانیم که مردم به افرادی که خوش لباس هستند توجه بیشتری می کنند . با این وجود ما خود منکر اهمیت شخصیت و هویت افراد نیستیم اما قبول کنید که هیچ کس در برخورد اول و با اولین نگاه نمی تواند پی به خصوصیات اخلاقی و شخصیت شما ببرد و برای مثال بگوید: “آه ، خدای من شما واقعا آدم شوخ طبع و بانمکی هستید.” لذا اگر می خواهید دیگران را در اولین برخورد مجذوب خود کنید شما ناچارید به طرز لباس پوشیدن و هماهنگی هارمونی رنگ های لباستان اهمیت ویژه ای بدهید و دراین راه باید کلیه حواستان را به کار گیرید این امر ممکن است در نگاه اول برای شما (به ویژه آقایان) کمی هولناک و سخت جلوه کند اما این گونه هست که شما یک گام جلوتر از دیگران هستید.
تعداد بی شماری از آقایان طرز پوشش کاملا تحمیلی دارند، به این معنا که لباسهایی را بر تن می کنند که در ابتدا مادرانشان برای آنها انتخاب می کردند سپس نامزدها و در آخر هم همسرانشان. از سوی دیگر مردان به ظاهر مقتدری هم وجود دارند که ترجیح می دهند هیچ سبک خاصی در پوشش خود نداشته باشند تنها به این دلیل که نمی خواهند از یک شیوه تحمیلی در لباس پوشیدن پیروی کنند.
